Döşeme Felsefesi ve Stratejileri

Bu sayfalaradaki özet NZSS Kurtarma konusunda verdiği derslerin bir özetidir.

Döşeme Felsefeleri

Dünya üstünde mağaracıların kullandığı iki temel döşeme türü vardır, bunlar Amerikan ve Avrupa ( aynı zamanda Alan Warild'in Vertical kitabında Alpin olarak da anılmaktadır) olarak ikiye ayrılmakta olan tamamen değişik yaklaşımlardır. Bunun dışında yer alan iki tane varyasyon vardır ki ben bunları "Sabit Döşeme" ve "Kefiş Döşemesi" olarak adlandırıyorum.

Amerikan Stili:

Ağır Hizmet (Amerikan) ipleri kullanılmaktadır, 11-12 mm;

İpin boşta durmasına belirgin bir özen gösterilmemektedir;

Yeni bağlantı noktaları ve yönlendirmeler kullanılmamaktadır;

Döşeme açısından kötü yerde olsalarda sağlam bağlantı noktaları kullanılmaktadır;

Nadiren bağlantı noktalarında bolt kullanılmaktadır.

Sürtünme noktalarında ipi korumak için mat kullanılmaktadır.

Bu tarz yalnızca Alpin stilini tamamen anlaşılmaz bulmakta olan Amerikalı'lar tarafından kullanılmaktadır. Onların dışındakilerde Amerikan döşemesini tamamen sorumsuzca bulmaktadır.

Alpin Stili:

hafif ipler kullanılmaktadır. 8-10 mm;

ana kaygı ipin sürtünme noktalarından uzak durmasıdır.

Yeni bağlantı noktaları ve ve yeni yönlendirmeler gerekli olabilir.

Bağlantı noktaları sonradan yapılmadır(paramount) bolt sık sık kullanılmaktadır.

İp koruyucuları son çare olarak kullanılmaktadır.

Bu stil Amerika hariç bütün dünyada temel döşeme tekniği olarak kullanılmaktadır.

Commuter Stili;

Ağır hizmet ipleri (Donaghy abseil braid kabul edilebilir.)

Alpin stilinin diğer özellikleri bu stile dahil edilebilir.

Sürtünmesiz döşeme esastır.

Yeni bağlantı noktaları, yeni yönlendirmeler.

Bolt ve koruyucular eğer gerekli ise.

Bu stil çok tecrübeli ve dikkatli olmayan birçok mağaracının ipten geçeceği düşüncesi ile kullanılır.

Keşif Döşemesi;

En hafif ipler

Eğer ekip küçükse ve tecrübeli ise minimum sürtünme noktaları kabul edilebilir.

Eğer zaman müsait ise sık sık yeni bağlantı noktalarının kullanılmnası ve yönlendirmeler.

Daha fazla sürtünme yastığı kullanılması ve daha az bolt çakılması.

Genel olarak Alpin stiline benzer ama daha az özen gösterilir. Mağara içinde eğer daha az mağaracı geçecekse ilerlemeyi hızlandırmak için tercih edilir. Eğer zaman içersinde mağaranın devam ettiği anlaşılırsa döşemenin kalitesi artırılabilir.

Commuter stili zaman geçtikçe daha fazla kullanılmaktadır, çünkü derin mağaraların araştırılmasında ipler yerine aylarca belkide yıllarca bırakılabilmektedir. Bu varolan en iyi ipin kullanılmasını ve döşeme yapılarken maksimum özenin gösterilmesini gerektirmektedir. Bütün sürtünme noktaları ipin hafif bir sürtünme ile zarar göreceği düşünülerek yok edilmelidir.

Döşeme Stratejileri

Bilinen Mağaralar

Bilinen mağaraların döşenmesinde ki esas nokta gerekli olan ip uzunluklarını ve gerekli malzemeyi bilmektir. Genel olarak ip uzunluğu iniş uzunluğu artı 5-10 m daha ip demektir. Gerekli olan ekstra ip miktarı, döşemenin karmaşıklığına doğal bağlantılara veya yeni bağlantı noktalarının sayısına bağlıdır, aynı zamanda ipin bir back-up bağlantısı olup olmadığına veya iniş başlangıcına back-up bağlantısından olan uzaklığa bağlıdır.Örnek olarak Bulmer Mağarasında, Lion Heart inişi 44 m ve Lion Tamer inişi de 34 m dir, 5 m kadar back-up bağlantısı ile 50 m bir ip kullanılmış ve ip yere ancak değmiştir. Döşeme yaparken ipin biraz daha uzun tutulması akıllıcadır. İpin yerden 1 m yukarıda kalması özellikle ipin uzamasıda düşünüldüğü zaman oldukça utandırıcı olabilir.

Döşeme malzemesinin miktarını tahmin etmek biraz zordur. Her döşeme kendine özel malzeme isteyebilir, fakat mağara iyi biliniyorsa kabaca bir tahmin yapılabilir. Ekstra perlon taşımak ayrıca iyi bir fikirdir.

Yeni Araştırmalar:

Yeni mağara araştırılırken malzeme almak her zaman bir kumardır. Yüzlerce metre ip alabilirsiniz ve mağara ikinci inişin dibinde bitebilir. Birkaç parça ip alırsınız ve devasa bir boşluğun başında kalabilirsiniz yada yerden 3 m yükseklikte boşlukta sallanarak mağaranın galerinin öteki tarafından devam edip etmediğini görmeye çalışabilirsiniz.

Ben şahsen, optimist olmayı tercih edip yanımda bol miktarda ip taşımayı tercih ederim. Fazla derine gitmeyecekmiş gibi gözüken birçok mağaranın yavaş bir tempoda araştırılması sonucunda hep 50 m ipler alınarak bir günde yalnızca 40 m ilerlenebildiği çok görülmüştür. Fakat kararlı bir çalışma bir mağaranın iki günde 240 m 'ye indirilebilmiştir.

Her nasıl yapılırsa yapılsın, araştırmada ki en önemli şey bir sonraki engeli saptamaktır. Eğer bir sonraki iniş için ip yoksa ne gibi bir döşeme malzemesi gerektiğine ve inişin uzunluğunu öğrenmeye dikkat edin.

Bir inişin başına gelindiğinde yapılacak iki iş vardır: bağlantı noktasını gerçekleştirmek ve ipi bağlamak. Bunlar değişik kişiler tarafından gerçekleştirilebilir. Normal olarak ilk inen döşeme malzemesini taşıyor olacaktır (muhtemel olarak yeni bir bağlantı noktası yapmak gerekebileceğinden), bu yüzden hemen çalışmaya başlıyabilir. Arkadan gelen inişin derinliğini genellikle büyük taşlar vasıtıyla anlamaya çalışabilir, 1=5t2 formülü, 1 saniye için 5 m derinlik, 2 saniye için 20 m , 3 saniye için 45 m, 4 saniye için 80m, 5 saniye için 125 m, muhtemelen 7 saniyelik inişi hiçbir zaman göremiyeceksiniz. Bazı insanlar 3 saniyeden sonrasını hesaplamakta oldukça zorlanmaktadırlar. Rüzgar direncinin artan bir etkisi vardır, bu zamanı uzun inişlerde oldukça artırmaktadır. Taşın sekmesi ise hesabı tamamen ortadan kaldırmaktadır.

İniş uzunluklarını ne kadar iyi tahmin edersek elimizde ki ipleri o kadar ekonomik kullanabiliriz. 50 m 'lik bir ipi 25 m lik bir inişte kullanırsak 45 m 'lik bir inişte iki ipi birbirine eklemekle uğraşabiliriz.

Yanınıza alacak olduğunuz ip miktarı her zaman bir kumardır. Tek etkin yol yanınıza uzun ipler almak ve mağarada ilerlerken gerektikçe ipleri kesmektir, ama bunu da her mağarada yapamazsınız. Bazı mağaralar için 50 m ipler oldukça yararlıdır, diğerleri için bir süre kısa ve 10-20 m ipler gereklidir. Birkaç inişten sonra da mağaranın karakterini tahmin edebilirsiniz.

Genel olarak:

Döşeme malzemesi olabildiğince iyi organize edilmelidir. Eğer ayrı ayrı ufak çantalarda bir kişi tarafından taşınabilirse daha iyi olur. Bütün iplerin uzunlukları işaretlenmiş olmalıdır. İniş uzunlukları biliniyorsa ipleri taşıyan kişi ikinci gidebilir.

Eğer iki ip birleştirilecekse, inişin başında yapılmaması daha iyidir. İnişin içinde bağlantı yapacak uygun noktalara bulunabilir.

İnişe atılmadan önce ipin ucunda mutlaka bir düğüm olmalıdır. Kısa inişlerde ip zemine atılabilir. Uzun inişlerde ip önce sonundan beslenip daha sonra aşağıya atılabilir ama dolaşma riski vardır. Eğer ip çantada sarılmamış biçimde taşınıyorsa (60 m uzun ipler için bu en iyi yoldur.), inişi yapan kişinin altına bağlı olan bir çantadan beslenerek inilmesi en iyi yoldur.

İp döşendikten sonra, ilk mağaracı inebilir. İpin dümdüz aşağıya indiği görülmediçe ekstradan bir miktar daha ip ve döşeme malzemesi alınması, aynı zamanda çıkış takımlarının takılması akıllıca olur.

Toplama:

Ciddi bir dikey mağaranın toplanması lojistik bir çalışmadır, ve eğer organize olunmazsa kaos'a yol açabilir. Toplama o günkü mağara girişinin tek amacı olmalıdır. Malzemeyi taşıyacak yeterli sayıda insan olmalı ve yapılan iş paylaşılmalıdır. HH (623m) mağaranın toplanması tam bir karmaşa idi, sonuç olarak mağaranın içinde malzeme bırakıldı. Gerekenden çok fazla insan derine gitti, ve takımlar yeteri kadar koordine olmamışlardı.

Karşılaştırma olarak Gorgenghast (579m) toplanması 7 mağaracı tarafından altı saatte gerçekleşti. Olağanüstü mağaracılık tecrübesi ve dayanıklığı olan bir mağaracı bütün mağarayı tek başına geçti ve öteki girişinden çıktı ve tek başına - 420 m kat etti, bir çok döşemeyi aşağıdan ulaşılabilmesi için yerinde bıraktı. Bu noktanın üstünde ki bütün döşemeleri iki kişi topladı ve yeterli malzeme biriktiği zaman çantaları iki taşıyıca verip onları yukarı yollayıp toplamaya devam ettiler. Taşıyıcılar mağaraya daha sonradan girmişlerdi ve –200 / -300 m de ekipler halinde bekliyorlardı. Bir yükleri olduğu ilk anda taşıyıcılar yukarı çıkmaya başladılar.